Even minder harmonie in de kudde

Afgelopen januari is 'mijn eigen' Omar heel onverwacht ingeslapen. Hij was de leider van de kudde van in totaal 15 paarden. Hij was een geweldig goede, natuurlijk leider. Zijn overlijden had dan ook een flinke impact op de kudde. Maar ik heb vol bewondering gekeken, hoe de kudde het leven weer oppakte. Eerst 'stuurloos', maar steeds meer nam Jake het leiderschap over. Hoewel Jake geen geboren leider is, heeft hij het toch behoorlijk goed afgekeken van Omar. Jake heeft Omar altijd ondersteund in zijn leiderschap, maar het was toch wel heel iets anders, dat hij het nu in z'n eentje verder moest doen.
In maart schreef ik een keer op mijn Facebook, dat Jake toen een stukje leiding nodig had, wat ik hem nooit had hoeven geven, omdat Omar dat altijd had gedaan. Ik was toen even erg verdrietig, omdat ik dat toen dus over moest nemen, omdat geen enkel ander paard in de kudde Jake die leiding kon geven. Op zulke momenten mis ik Omar dan weer even heel erg.
Gelukkig is dat helemaal goed gekomen, en liep het weer een hele tijd 'gesmeerd'.
Tot 5 weken geleden Orion volledig onverwacht is ingeslapen. Wat ik totaal niet verwacht had, maar wat toch lijkt te gebeuren, is dat dit overlijden nog een veel grotere impact op de kudde heeft. Orion was wel een ontzettend sociaal paard, hij kon met iedereen overweg. Maar hij was totaal niet hoog in de rangorde. Daardoor had ik niet aan zien komen, dat het zoveel tijd zou gaan kosten, voordat iedereen weer een beetje z'n plekje heeft teruggevonden.

Bijzonder en ingrijpend hè, die veranderingen en dynamiek in een kudde...
Ik raak er steeds meer van overtuigd, dat het uitgangspunt van de 'lineaire rangorde' sowieso te simpel is. Het leven in een kudde paarden heeft veel meer lagen dan dat. Ik denk ook niet dat er zoiets is als één leider, en daarna een 'trappetje' van steeds lager in rang staande paarden. Ik heb in onze eigen kudde bv. bij mijn merries Kría, Saegola en Sefja gezien dat er tussen hen een merkwaardige 'driehoekshiërarchie' bestaat. Saegola is onderdanig aan Kría, Sefja is onderdanig aan Saegola, en Kría is onderdanig aan Sefja. Dat lijkt niet logisch, maar het is wel heel duidelijk hoe het er tussen hen aan toe gaat.
Verder hebben we nog Frosti, die ogenschijnlijk de laagste in rang is (omdat hij zich door alle andere paarden van zijn plek laat zetten), maar tegelijkertijd is hij erg geliefd bij de andere paarden, en is hij in mijn ogen het meest wijze en stabiele paard in de hele kudde.
Birki is de 'baas' van de kudde (omdat alle paarden plaats voor hem maken), maar ik vind hem absoluut geen leider, want hij lijkt helemaal niet bezig te zijn met het welzijn van de andere kuddeleden. Hij vindt het alleen maar vanzelfsprekend dat ze allemaal doen wat hij wil. In onze kudde zie ik dus niet echt een leider, maar wel een groep met paarden die heel harmonieus samenleven.
Ik denk dat ieder lid van een kudde zijn/haar eigen talenten heeft, en dat paarden heel goed in staat zijn om die talenten in te zetten voor een harmonieuze samenwerking, waarbij soms de een het voortouw ergens in zal nemen, en op een ander moment weer een ander. Dat neemt niet weg dat er natuurlijk wel een uitgesproken leider in een kudde aanwezig kan zijn, die heel duidelijk een belangrijke taak heeft. Alleen is dat niet in iedere kudde het geval.
Het is en blijft allemaal heel intrigerend!

Zo'n driehoeksverhouding in de rangorde herken ik wel, dat heb ik ook meermaals gezien inderdaad.
En de omschrijving die je van Frosti geeft, ging denk ik ook heel erg op voor Orion. Die was ook zeer geliefd bij de anderen. Maar dat het zo'n stabiele factor in de kudde was, heb ik minder in de gaten gehad.

Zo vergis ik me ook nog wel eens, wie er het meeste tijd nodig heeft om afscheid te nemen, bij het overlijden van een kuddegenoot. Het zou maar zo eens kunnen, dat de meest hechte vrienden, al afscheid nemen in de laatste tijd (uur?, kwartier?) van het leven. Dat gevoel heb ik heel sterk gehad bij een bepaald paard.
Het is en blijft inderdaad heel intrigerend.

Na de dood van Randver heb ik inderdaad ook gemerkt dat het afscheid nemen heel individueel verschillend was. Frosti lag bv. ‘ s Ochtends vroeg al een hele poos bij Randver in de paddock, een paar anderen stonden een poos al gapend vlak naast hem, terwijl nog een paar anderen helemaal geen belangstelling leken te hebben. Ik vond het bijzonder om te zien.

Ik zag nu pas net dit bericht over het overlijden van Omar.
Automatisch kreeg ik een film voor me en nog steeds tranen in de ogen...

Op 7 maart 2015 overleed totaal onverwacht, mijn liefste Wodan... Mijn allereerste paardje dat toen 16 was geworden, en tweede in rang was in mijn kuddetje van vier.
Wellicht omwille van totaal verkeerde opvang in zijn eerste 2 levensjaren (voor hij mijn paardje werd), kreeg hij elke winter opnieuw kolieken.
Hij dronk dan veel te weinig en wat ik ook probeerde, het was telkens van november tot februari-maart regelmatig opnieuw een koliekaanval afslaan.

Ook in november 2014 begon het weer en niettegenstaande veearts bezoeken en alle nodige handelingen bleef hij weer regelmatig opnieuw koliek maken.
Ook dat weekeinde opnieuw en er lag hier toen heel veel sneeuw (ik woon in Italie op een berg op 750m hoogte).
Ik heb hem toen apart gezet in de stal zodat hij toch wat meer beschut zou zijn. Hij kreeg opnieuw lauwwarm water en ik had wat met hem rondgestapt tot wanneer hij gemest had. Zo rond middernacht liet ik hem dan alleen...
Toen ik hem de volgende ochtend ging opzoeken had zijn geestje hem al verlaten, hij was gestorven, heel alleen!
Ik was er kapot van, ben nu nog altijd niet over het verdriet van zijn verlies en het feit dat hij helemaal alleen was in die laatste uren!
De andere drie paarden kregen wel ruim de tijd om van zijn lichaampje afscheid te nemen vooraleer ik hem liet weghalen.

Maar daar stopte het niet...

Op 7 mei 2017, exact 3 maanden later moest ik Tachat, mijn grote reus (BWP, ex-springer) die altijd hoofd van de kudde was, laten inslapen.
Ik had hem gekocht als 5-jarige toen hij al kapotgereden was door springers op hoog niveau. Hij was immers gekweekt om in de top 3 jumping te kunnen geraken, echter hij had hanetred en daar is in dat wereldje weinig begrip voor. Hij werd dus veel te jong ingereden en getraind: als 4-jarige sprong hij foutloos 1,40 m in Gesves en daarna werd hij verkocht om de top te behalen... Op 1 jaar tijd hebben ze hem dan volledig stuk gekregen en ik kocht hem voor slachtprijs, want meer was hij voor hen niet meer waard!
Hij is mijn duurste paard ooit geworden, kreeg alle mogelijke klassieke en alternatieve therapieën, in de hoop zijn hanetred te genezen.
Dat is me nooit gelukt maar hij is wel gebeterd, heeft dan nog 2 jaar heel af en toe hobbymatig gereden en heeft zelfs in totale vrijheid nog éénmaal gesprongen : over een grote boomstam, zonder bit of wat dan ook, gewoon omdat hij het leuk vond met mijn man freestyle op zijn rug!

Maar elke winter opnieuw vroeg ik me af of hij er zou doorkomen omdat koud en vochtig weer voor hem (net zoals voor mezelf) telkens weer een kwelling betekende. Al een paar jaar na mekaar was de veearts gekomen maar telkens werd er door een team van hen beslist dat hij nog wel verder kon.
Maar op zijn 19e ging het echt niet meer, hij kon letterlijk niet meer uit de voeten en ik kon de definitieve beslissing niet meer uitstellen: wat ik al lang zag aankomen werd een feit.

Zo verloor ik de helft van mijn kudde op 3 maanden tijd...

De enige twee overblijvenden waren echter nooit echt de beste maatjes en moesten het nu enkel met mekaar stellen: Billy, mijn ruin en Gauda, mijn merrie.
Zij treurden en bewogen niet veel, niettegenstaande de 2HA paradijs ter beschikking. Niet enkel de eerste maanden, maar het bleef zo duren, ook nog na een jaar en nog langer.
Er kwam geen nieuwe harmonie tussen hen beiden. Ze stonden meer stil bij de hooiruif, konten naar mekaar gedraaid, dan dat ze wat zouden bewegen en samen zouden rondlopen. Ik stond met nog meer verdriet naar hen te kijken: niet enkel was ik mijn twee schatten verloren, ook deze die overbleven waren niet meer gelukkig samen!

Aangezien het wegens mijn gezondheid echt niet kon om paardjes terug bij te nemen, heb ik uiteindelijk besloten om hen op pensioen te zetten in het mooiste paardenparadijs dat ik hen kon aanbieden: ze staan nu sinds 7 juli 2017 bij Los Caballos Luna (Paard in Nood Spanje) in Almadèn de la Plata (Sevilla). Op dit moment staan ze nog in een kudde van 48 paarden op een domein van ongeveer 150HA maar binnen enkele weken mogen ze naar het grote beschermde natuurgebied van zo'n 8000HA! Daar zullen dan ongeveer zo'n 120 paarden staan die zichzelf in verschillende kuddes ontbinden.
(Wie graag foto's of filmpjes hiervan ziet kan hen terugvinden op FB)

Het heeft ook ginder een ganse tijd geduurd vooraleer ze zich in de kudde echt integreerden. Voor Gauda ging het nog het snelste omdat zij zich als tante is gaan opstellen voor een veulen, maar Billy is nog maar pas sinds de laatste maanden wat vriendschappen aangegaan.

Ik ben hen intussen al 3 keer gaan opzoeken, eerst voor een weekje, dan 5 weken en nu onlangs voor een maand.
Zij doen het beter dan ik met de nieuwe situatie... bij mijn laatste bezoek bleek dat ze mij niet meer nodig hebben. Ik voelde dat ze zich nu goed genoeg voelen in de kudde, ze herkennen me uiteraard nog wel maar ze hebben niet echt de behoefte meer om hun vriendjes (of hooi) te laten staan en naar mij toe te komen...

Het is hard voor mij, maar voor hen is dit het allerbeste wat ik hen kon geven: in vrijheid leven in een grote kudde op een heel groot natuurgebied (in een beter klimaat dan waar ik woon) maar toch met dagelijkse controle of alles in orde is.

Om het leed voor mezelf toch een beetje te verzachten, leen ik de weide uit aan een kennis die er in de warmere maanden een paar van zijn arabiertjes op laat grazen. Zo zie ik tenminste toch nog paardjes al zijn het de mijne niet meer...

Verder hoop ik ons huis in Italië te kunnen verkopen en ook zelf naar Spanje te kunnen verhuizen, zodat ik mijn paardjes regelmatiger kan gaan bezoeken...
Het kan verkeren...

Jeetje Ama, wat een verhaal... Dat moet een heel intense periode voor je zijn geweest!

Wat ik niet helemaal begreep is of je beide paarden nu in 2015 of in 2017 zijn overleden (je noemde beide jaartallen maar schreef ook dat ze 3 maanden na elkaar zijn overleden).

Ik hoop dat het je lukt om in Spanje te gaan wonen (wat mijn man en ik in de toekomst trouwens ook heel graag willen - in Andalusië!). Ik heb naar aanleiding van jouw post eens wat meer opgezocht over Los Caballos Luna. Wat een goed werk doen zij, en wat een prachtig natuurgebied hebben ze nu tot hun beschikking voor de paarden. Als dat is waar jouw paardjes nu leven, dan kunnen ze het niet beter treffen!

Sorry voor de verwarring... maar het blijft nog altijd zo gevoelig liggen dat ik er wellicht fouten over maak!

Mijn Wodan en Tachat zijn gestorven op 7 feb 2015 en 7 mei 2015. Al drie jaar geleden dus...
Billy en Gauda zijn sinds 7 juli 2017 in Almadèn de la Plata bij Los Caballos Luna, (Paard in Nood Spanje).

Je hebt heel goed gezien welk fantastisch domein ze daar ter beschikking hebben. Dat is ook waarom ik ze naar daar (en enkel naar daar) wou laten vertrekken... ze hebben het daar (nog) beter dan wat ik hen hier in Italië kon bieden!

Voor eenieder die een ouder paard heeft dat last heeft van reumatische aandoeningen, zomereczeem e.d., kan ik enkel aanraden om het paard ginder op pensioen te laten gaan! De kosten zijn heel redelijk, de locatie fantastisch en de opvolging gewoon heel goed! (in tegendeel tot wat sommige kwatongen soms ook mogen beweren... )

Daarenboven help je zo meteen ook een beetje om een stukje bijdrage te leveren voor de rescuepaarden die daar allemaal in de opvang staan.
Je mag altijd op elk moment gaan bezoeken om te zien hoe al het (zware) werk daar aangepakt wordt, mee gaan helpen als vrijwilliger of stagiaire is ook mogelijk en zou ik aanbevelen aan eenieder die overweegt om zelf te beginnen met paarden houden: het is er soms zo'n zwaar werk dat je daar onmiddellijk leert of het iets voor jou is of niet!

Pfff, wat ontzettend heftig joh! Moeilijk, maar toch fijn, dat je zo'n geweldige plek voor ze gevonden hebt. En dat ze daar nu goed kunnen aarden tussen de andere paarden.

ama schreef:

Voor eenieder die een ouder paard heeft dat last heeft van reumatische aandoeningen, zomereczeem e.d., kan ik enkel aanraden om het paard ginder op pensioen te laten gaan!

Frappant dat paarden met zomereczeem daar minder (of geen?) last hebben. Je zou denken: het is daar erg warm, dus veel insecten, dus juist meer last. Of is het misschien de veel drogere lucht, die juist zorgt voor mínder last? Hier zie ik nl. dat mijn ruin met eczeem de meeste last heeft als de luchtvochtigheid hoog is, dus met benauwde warmte of regen. Wat denk jij dat daar in Spanje zo goed werkt voor eczeempaarden?

Citaat :

De kosten zijn heel redelijk, de locatie fantastisch en de opvolging gewoon heel goed! (in tegendeel tot wat sommige kwatongen soms ook mogen beweren... )

Daarenboven help je zo meteen ook een beetje om een stukje bijdrage te leveren voor de rescuepaarden die daar allemaal in de opvang staan.

Kwade tongen houd je altijd; er hoeft maar één klein dingetje eens wat minder goed te gaan (en waar is dat niet zo?) en het wordt meteen uitvergroot door sensatiebeluste mensen.
Ik vind trouwens de kosten die op de website worden genoemd juist behoorlijk hoog voor een natuurbegrazing. Ik heb momenteel een hengst in een natuurbegrazing in België staan (zeer gevarieerd gebied van zo'n 100 ha) en daarvoor betaal ik minder dan een kwart van wat Caballos Luna vraagt (inclusief toezicht, enten, wormkuren en bekappen). Ik denk dus inderdaad dat ze bij Luna de opbrengst gedeeltelijk gebruiken voor de kosten van de rescue paarden maar dat zou er wat mij betreft dan op de website wel duidelijk bij mogen staan. Niettemin vind ik het mooi werk hoor wat ze doen !

Citaat :

Je mag altijd op elk moment gaan bezoeken om te zien hoe al het (zware) werk daar aangepakt wordt, mee gaan helpen als vrijwilliger of stagiaire is ook mogelijk en zou ik aanbevelen aan eenieder die overweegt om zelf te beginnen met paarden houden: het is er soms zo'n zwaar werk dat je daar onmiddellijk leert of het iets voor jou is of niet!

Ja, ik kan me voorstellen dat het daar een goede leerschool is! Paarden verzorgen is nu eenmaal soms behoorlijk zwaar (vooral in de winter vind ik...).